Halkın Partisi İskele Milletvekili Mesut Genç, Meclis Genel Kurulu’ndan geçen Tüketici Kredileri Yasası’nın tüketicilerle ve bankalar arasındaki borç ilişkisini düzenlemeye yönelik olduğunu söyledi. Bankacılık deneyimi nedeniyle işleyişi iyi bilen bir isim olan Genç, katıldığı programda yasanın hazırlık süreci, komite çalışmaları ve yasanın içeriği hakkında bilgi verdi.

Banka kredileri konusunda tüm dünyada çok sayıda düzenlemeler, hemen hemen bütün ülkelerde ciddi yasaların olduğunu ifade eden Genç, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde bu yasanın çok uzun yıllar beklediğini ve yasanın bir türlü siyasi irade ortaya koyulup geçirilemediğini anlattı. Milletvekili şöyle devam etti: “Bankalarla tüketiciler arasındaki borç ilişkileri konusunda ciddi boşluklar vardı. Günün sonunda çoğu kişi gidip bankalara borçlanıyordu ama imza atmış olduğu senetlerin ne olduğunu, neleri kapsadığını, ne gibi mağduriyetler yaşayacağını bilemiyordu. Merkez Bankası’yla yapmış olduğumuz ortak bir çalışma sonucunda düzenleme kararı aldık. Burada amaçlanan tüketicilere ya da bankalara ne ek menfaat ne de ek bir mağduriyet getirmekti. Tamamen iki taraf arasındaki ilişkiyi sağlam bir zemine oturtmaktı.”

“Reform niteliğinde bir yasadır ancak vatandaş da haklarını bilip sahip çıkmalıdır”

Mesut Genç vatandaşa da görev düştüğünü belirtti. Ne kadar dört dörtlük bir yasa da hazırlansa, önemli olanın vatandaşın hakkına sahip çıkması olduğunu söyledi: “Bugüne kadar yapılmış reform niteliğinde bir yasadır. Ancak tüketiciler yasanın kendisine tanıdığı hakları bilmeli ve ona göre hareket etmelidir.”

“Halkın Partisi’nin öncülüğünde diğer partilerin de katkısıyla yasa hazırlandı”

Bu noktada 2012 yılında yapılan ciddi bir çalışma olduğunu ancak yasalaştırılamadığını aktaran Genç, 2017 yılında çıkan Bankacılık Yasası’nın çıktığını ama tüketici kredileri konusunda herhangi bir düzenleme içermediğini belirtti. “Halkın Partisi olarak gerek parti programımızda gerekse hükümet programımıza bu konuya ilişkin bir madde koymuştuk. Gülşah Sanver Manavoğlu ve benim imzamla Meclis Başkanlığı’na 30 Aralık 2019 tarihinde bir yasa önerisi verdik. Meclis’teki tüm partiler de destek verdi. Ekonomi Maliye Plan Bütçe Komitesi’nde değil de özel bir komite kurularak değerlendirilmesi gerektiğini söylediler ve biz de buna olumlu baktık. Özel bir komite kurduk ve 11 milletvekilinden oluşan 27 Ocak’ta ilk toplantımızı yaptık. Yaklaşık beş aylık bir süre sonunda yasanın son haline getirdik ve Meclis Genel Kurulu’na sevk ettik” şeklinde konuşan Mesut Genç, başta Merkez Bankası Başkanı ve ekibi, Ticaret Odası, kooperatiflerden gelen yetkililer, komite üyeleri, Bankalar Birliği’nden gelen kişilerin yasa çalışmaları sırasında önemli önerilerde bulunup katkı koyduklarını söyledi. Tüm paydaşların sürece dahil edildiğini, bankaları temsil eden Bankalar Birliği’nden yetkililerin de çoğu komite toplantısına katıldığını ifade eden Mesut Genç, tüm görüşlerin mutkaka değerlendirildiğini, nihai kararı ise komite üyeleri ve Meclis Genel Kurulu’nun verdiğini belirtti.

“Tüketici hakları konusunda benzerlerinden daha iyi noktada bir yasa hazırlandı”

HP Milletvekili, Avrupa Birliği’ndeki, Türkiye Cumhuriyeti’ndeki ve Kıbrıs Rum tarafındaki örnek yasaları ele alarak, inceleyerek bu coğrafyaya uygun ve tüketici hakları konusunda örnek yasalardan daha iyi noktada olan bir yasa tasarısı hazırladıklarını ifade etti:

“Örneğin, AB’de ve Türkiye’de sabit faiz uygulaması vardır ve kredi bitene kadar aynı faiz uygulanır. Biz ilave bir madde koyarak; sabit faiz bile olsa ‘tüketici aleyhine değiştirilemeyen’ diye bir ibare koyduk. Biz bu ibareyle bankalara ve tüketicilere bir şans verdik. Örneğin %15 sabit faizle bir kredi alındı ve ilerleyen tarihlerde kredi faizi %10’a düştüyse tüketicinin başka bankaya gitmesini engellemek adına faiz oranını %12’ye düşürecek. Böylece hem banka müşteri kaybetmeyecek hem de tüketici başka bankaya geçip kredi kapatma komisyonu, yeni gittiği banka da dosya masrafı, komisyon gibi masrafa girmeyecek.”

“Bankaların tüketicilere borç senedi nüshası ve taksit tablosu verilmesi zorunlu hale geldi”

Tüketicinin bankadan borçlandığı zaman çekmiş olduğu krediyle ilgili taksit tablosunu almasının en doğal hakkı olduğunun altını çizen Mesut Genç, “Uygulamaya baktığınızda birçok banka bırakın taksit tablosunu, borç senedini bile vermiyor. Ancak yasal bir süreç olduğunda bu borç senetleri avukat aracılığıyla talep edilebiliyor. Bu yasayla birlikte kişi borç ilişkisine girdiği anda banka borç senedinin bir nüshasını taksit tablosuyla hem borçluya hem de varsa kefillerine vermek zorundadır. Değişken faizli kredilerde, faiz tablosu değiştikçe tüketiciye güncel taksit tablosunu vermeye mecburdur” ifadelerini kullandı. Genç’e göre, bu uygulama vatandaşın da borcu daha çok sahiplenmesini sağlayacak.

“Bankalara ön bilgilendirme formu şartı geliyor, formda olmayanı tüketiciden talep edemeyecek”

Mesut Genç’in verdiği bilgiye göre; artık tüm bankalarda standart olacak şekilde ön bilgilendirme formu olacak. Tüketicinin bankaya giderek sorduğu krediyle ilgili tüm bilgiler bu formun içinde yer alacak. Kredi tutarı, vadesi, faizi, ne kadar ödeneceği, yıllık maliyet oranı, teminat yapısı gibi her sorunun cevabı bu formda olacak, tüketiciye tebliğ edilecek. Tüketici bu forma imza attıktan sonra kredi ilişkisine girilecek. Ön bilgilendirme olmadan hiçbir banka tüketiciye kredi kullandırtamayacak. Bankalar ön bilgilendirme formunda olmayan bir şeyi tüketiciden hiçbir şekilde talep edemeyecek.

“Değişken faizli kredilerde referans faiz oranını Merkez Bankası belirleyecek”

Yeni yasaya göre, bankalar tüketiciye iki alternatif seçeneği sunmak zorunda olacak; sabit faiz ve değişken faiz seçeneği. Yerel bankaların çoğunun değişken faizle çalıştığını söyleyen Mesut Genç, vatandaşa iki alternatif sunulmanın artık şart olduğunu anlattı. Tüketicilerin imzaladığı sözleşmelerde bilgi eksiliği olduğunu ifade eden Mesut Genç, bankaların yasa boşluğu olduğu için kredi ilişkisine girdiği tüketiciye istediğini yapabildiğini ancak bu yasayla bunun önüne geçildiğini belirtti. Genç değişken faizli kredilerdeki belirsizliğin de bu yasayla ortadan kaldırıldığını belirtti: “Değişken faizli kredilerde bankalar faiz oranı değişimini yapar ve neye dayanarak yaptığını kimse bilmez. Sabit faizde referans faiz ve marj oranı yoktur, adı üstünde sabittir. Değişken faizli kredilerde bankalar artık iki ana faktör üzerinden yola çıkarak kredi faiz oranını belirleyecek; referans faizi ve marj oranı. Referans oranını bundan sonra belirleyecek olan Merkez Bankası’dır. Merkez Bankası bu veriyi uluslararası piyasalarca kabul görmüş oranlardan alacak. Bu oranı Merkez Bankası üç ayda bir açıklayacak. Bu da yılda dört kez değişim olabileceği anlamına geliyor. Marj oranı da bankaların kar oranıdır. Bankanın tüketiciye kredi verirken belirlediği marj oranı da kredi bitene kadar değişmeyecek. Marj oranını serbest bıraksaydık yasa anlamını yitirirdi çünkü esas mağduriyet orada yaşanıyordu. Artık buna son veriyoruz.”

“Alınan kredi 14 gün içinde masraf ödemeden iade edilebilecek”

Yasa hakkında bilgi veren Mesut Genç, alınan krediyi kullanmayıp 14 gün içinde geri ödeme hakkı getirildiğini açıkladı. Kredi sigortası konusunda da bir madde bulunduğunu ifade eden Genç, “Bu yasayla birlikte vatandaşa kredisini istediği bir firmadan sigorta yaptırabilme imkanı veriyoruz. Mevcut uygulamada hangi bankada kredi kullanıyorsanız, sigortayı o yapıyordu. Aynı teminat yapısıyla aynı şartlarda belki de başka bir sigorta firmasından çok daha uyguna sigorta yapabileceksiniz. Piyasada rekabet şartını esas alarak vatandaşa seçenek hakkı tanıyoruz. Diğer şekilde seçenek hakkı yok” şeklinde konuştu.